Uyku apne sendromu nedir?
Uyku-apne sendromu, yüksek sıklıkla horlamanın eşlik ettiği, solunumun durduğu ya da en az %50 azaldığı dönemlerle uykunun bölündüğü ve oksijen düşmelerinin bu solunum problemlerine eşlik ettiği, gündüz aşırı uyku hali ile seyreden bir hastalıktır. Genellikle üst solunum yolunun daralması ve tıkanması sonucu ortaya çıkan tıkayıcı uyku-apne sendromundan bahsedilirken uyku apne sendromunun beyindeki solunum merkezi kaynaklı, solunum eforunun eşlik etmediği santral uyku-apne sendromu adını verdiğimiz başka bir formu da bulunmaktadır. Bu tabloda, hasta şikayetleri tıkayıcı uyku-apne sendromuna benzeyebilir, horlama çok belirgin değildir ve uykuya dalma ve sürdürme güçlüğü şeklinde şikayetler bulunabilir.
Solunum ne kadar süreyle durur?
Solunumun en az 10 saniye süreyle durması ya da %50 oranında azalması anormal solunum olayı olarak kabul edilir. Yetiskin bir bireyin dakikada en az 12 kez nefes alıp verdiği düşünülerek en az 2 nefes alıp verme süresi olarak hesaplanmaktadır. Bu sayı çocuklarda daha fazla olduğundan çocuk hastalarda nefes durma süresi çocuğun dakikada kaç kez nefes aldığına bakılarak hesaplanmaktadır.
Hasta nefesinin kesildiğini fark eder mi?
Uykuda ortaya çıkan nefes durmaları sonrasında beyinde bir uyanıklık reaksiyonu oluşur. Bu uyanıklık reaksiyonları davranışsal uyanıklık adı verilen kişinin kendi farkındalığının olduğu bilinen uyanıklık şeklinde olabilir ya da sadece beyinde uyanıklığa işaret eden elektriksel uyanıklıklar şeklinde de ortaya çıkabilir. Bu uyanıklık cevabı kişiden kişiye değişiklik göstermektedir. Bu nedenle bazı hastalar nefes durmalarının sonunda boğulma hissi ile uyanırken bazı hastalar nefes durmalarının farkında olmazlar.
Uyku apnesi olan kişilerin gündüz yakınmaları nelerdir?
Uykuda nefes durmalarının olması, gece uykusunda sık bölünmelere yol açtığından tıkayıcı uyku-apnesi olan hastalarda uykunun derin yavaş uyku adını verdiğimiz vücudun dinlenmesini sağlayan uyku dönemi ya çok az oluşur ya da hiç olmaz. Dolayısıyla hastalar sabah uyandıklarında dinlenmemiş ve çok yorgun olarak uyanırlar. Gün içerisinde sürekli bir yorgunluk ve uyku hali ortaya çıkar, bu da iş performansının ve sosyal hayatlarının bozulmasına yol açar. Gün içi uyku halinin olması trafik kazalarında da çok ön plana çıkmaktadır. Dikkat eksikliği, konsantrasyon güçlüğü, hafıza kusurları ve öfke patlamaları bu hastalarda sık görülen şikayetlerdendir.
Uyku apnesinin gece ve gündüz belirtileri nelerdir?
Horlama, uykuda nefes durmaları genellikle hasta yakınları tarafından bildirilen belirtilerdir. Baş ve boyun bölgesinde aşırı terleme, gece sık tuvalete kalkma, boğulma hissi ile uyanma, ağız kuruluğu ile uyanma ve su içme ihtiyacı hastaların gece şikayeti olarak karşımıza çıkabilir. Sabah yorgun uyanma, gündüz sürekli yorgunluk ve uyku hali, unutkanlık, konsantrasyon güçlüğü, sabah başağrısı ile uyanma, tansiyon yükselmeleri ve çarpıntı, isteksizlik, keyifsizlik gibi şikayetler de uyku-apnesi ile ilişkili olarak ortaya çıkabilecek diğer şikayetlerdir.
Uyku apnesi cinsel yaşamı olumsuz etkiler mi?
Tıkayıcı uyku-apne sendromu olan hastalarda cinsel isteksizlik görülebilir. Cinsel isteksizlik yorgunluk ve aşırı uyku halinin getirdiği sosyal problemlerden kaynaklanabildiği gibi özellikle erkek hastalarda testesteron seviyesinde düşmeye bağlı olarak da ortaya çıkabilmektedir.